Do matury coraz mniej czasu? A w głowie coraz mniej miejsca na nowe informacje? Przecież oprócz chemii trzeba zdać jeszcze inne przedmioty, jak to wszystko zmieścić w jednej głowie?

BEZ OBAW!! Jest sporo chemicznej wiedzy, której NIE musisz pamiętać. Po dokładnym przeczytaniu tego artykułu zaoszczędzisz dużo przestrzeni w mózgu i bez problemu zmieścisz tam ostatnie tematy z programu, czyli aminokwasy i cukry. Przeanalizujemy dokładnie całe tablice maturalne pod kątem tego co może się przydać na maturze z chemii.

#O Spis treści

Zacznijmy od tego, że tablice maturalne mają na początku spis treści. Być może banalne, ale jestem przekonana, że spora część uczniów korzysta z tablic w formie pojedynczych kartek, a nie książeczek jak na maturze. Zatem, jeśli jesteś przekonana/przekonany, że to coś czego szukasz na pewno jest w tablicach, to nie trać czasu na przewijanie kartek i zajrzyj do spisu treści. Każda sekunda na maturze jest cenna, a jest ich tylko 10 800.

#1 Owocowe nazwy zwyczajowe

Często na lekcji słyszę takie pytanie „Po co nazwy zwyczajowe? Muszę je znać?”. No niestety są takie które trzeba, ale są też takie, które znajdziesz w tablicach. Pierwsza strona często pomijana zawiera również zasady purynowe. Częściej spotykamy się z nimi na biologii, ale kto wie, może w tym roku będą na chemii. Na pewno warto wiedzieć, że wszystkie te wzory znajdują się na 1 stronie.

#2 Aminokwasy białkowe i wpływ kierujący podstawników w pierścieniu aromatycznym

Ta strona raczej nie wymaga dużego komentarza. Znajdziesz tu 20 wybranych aminokwasów białkowych, ich wzory nazwy zwyczajowe, nazwy skrótem 3-literowym, a także pI, czyli punkt izoelektryczny. Ta strona w tablicach to mnóstwo zaoszczędzonej przestrzeni mózgowej. Dodatkowo znajdziesz tutaj, które podstawniki kierują w położenie orto i para, a które w położenie meta, a także wartości stałych dysocjacji grupy aminowej i karboksylowej.

#3 Który kwas jest mocniejszy? Jaka jest długość wiązań chemicznych?

Następna strona jest naszpikowana ważnymi informacjami. Po pierwsze wzory kwasów!! W razie potrzeby i chwili zwątpienia czy kwas siarkowy(VI) to było H₂SO₄, czy H₂SO₃? Nie znam ucznia, który nigdy nie pomylił wzoru kwasów. Matura to nie miejsce na takie błędy. Zanim użyjesz wzoru upewnij się czy jest poprawny. Po drugie stałe dysocjacji kwasów i zasad. Pamiętaj, że mocniejszy kwas wyprze słabszy z jego związku. Dzięki tej tablicy możesz porównywać moce kwasów. A może zapomniało się jaki odczyn ma amoniak? Znajdziesz go w tablicy po prawej (na górze) i już wiesz, że zaliczamy go do zasad. Zdarzy się również zadanie, do którego będzie potrzebna stała dysocjacji. I w tym zadaniu nie będzie napisane „Ej Ty! Maturzysto! Weź sobie stałą z tablicy!” Nie, Ty sam musisz wiedzieć, że te stałe tu są i musisz wiedzieć kiedy z nich skorzystać. Uważaj na potęgi! Zapisane są małym druczkiem, czasem na +, a czasem na -. Będzie strasznie smutno, jeśli przeoczysz ten minus. Znajdziesz na tej stronie również długości wybranych wiązań chemicznych, zarówno pojedynczych jak i podwójnych.

#4 Kiedy strąci się osad? Nie musisz tego zgadywać!

CKE na kolejnej stronie obdarzyło nas wartościami iloczynów rozpuszczalności różnych soli, a także wodorotlenków. Tabela ta przyda się szczególnie w zadaniu, w którym trzeba będzie określić czy w roztworze wytrąci się osad, czy nie. Pamiętaj, że osad się wytrąci, jeżeli iloczyn stężeń jonów soli przekracza iloczyn rozpuszczalności! Znajdziemy tutaj również tabelę wartości logarytmów dziesiętnych przydatną do obliczeń związanych, m.in. z pH roztworów. Jednak czy jest na pewno element konieczny? NIE!!!!!! Na maturze możecie korzystać z kalkulatora naukowego, który policzy za Was pH w ułamku sekundy – po co zatem tracić czas na samodzielne obliczenia?

#5 Barwny świat wskaźników kwasowo – zasadowych

Odczyn roztworów jest niezmiernie ważny dla każdego chemika – zależnie od środowiska reakcji, możemy otrzymać różne produkty. Wskaźniki umożliwiają nam również miareczkowanie – dzięki temu możemy zaobserwować punkt końcowy miareczkowania. Zakres pH zmiany barwy również może okazać się przydatny, kiedy sami będziemy musieli dobrać wskaźniki do przeprowadzenia miareczkowania. Pamiętaj, że punkt równoważnikowy miareczkowania powinien zawierać się w zakresie zmiany barwy wskaźnika.

#6 W którą stronę zajdzie reakcja?

Potencjał standardowy redukcji okazuje się pomocny, kiedy zostaniemy zapytani, w którą stronę zajdzie reakcja redoks lub czy dana reakcja w ogóle zajdzie. Wartości potencjałów przydadzą się również przy obliczaniu siły elektromotoryczne w pracującym ogniwie galwanicznym.

#7 Bogactwo naturalne tablic fizykochemicznych

Kolejna strona przekazuje Wam mnóstwo cennych informacji:

• wartości standardowej molowej entalpii tworzenia i spalania różnych związków chemicznych, zarówno nieorganicznych jak i organicznych. Wiadomości te przydadzą się przy obliczeniach termochemicznych.
• warunki normalne i objętość 1 mola gazu, w tych warunkach, a także wartość stałej Faradaya.
• równanie kwadratowe, wzór na deltę i miejsca zerowe funkcji, przydatne przy obliczeniach związanych ze stałą równowagi reakcji i w obliczeniach związanych z wodnymi roztworami substancji.

#8 Rozpuszczalność soli i wodorotlenków

Chyba nie ma arkusza maturalnego, w którym nie trzeba by było skorzystać z tabeli rozpuszczalności soli i wodorotlenków. Warto spojrzeć na dół co oznaczają literki, bo być może wcześniej korzystałeś z innej tablicy, gdzie T oznaczało TAK rozpuszcza się, a N oznaczało NIE  rozpuszcza się. W tej tabeli substancje rozpuszczalne oznaczamy R, trudno rozpuszczalne T, a – to substancje praktycznie nierozpuszczalne. Ale UWAGA!! To nie wszystko co możesz wyczytać z tej tablicy! W sytuacjach stresowych różne rzeczy mogą się zdarzyć i możesz zapomnieć wartościowości anionu chlorkowego. I co wtedy? Zaglądasz do tej tabeli i już wiesz! Liczba + lub liczba – w indeksie jonów będzie symbolizować wartościowość. Dodatkowo w nawiasie znajdziemy masę substancji w gramach rozpuszczalną w 100 gramach wody w temperaturze 25^oC.

#9 UOP – podstawowe narzędzie chemika

Ta strona pewnie już Wam się po nocach śni. Póki co nie trzeba jej pamiętać, ale na studiach chemicznych przychodzi taki czas, że UOP trzeba znać na wyrywki. Spokojnie to jeszcze nie ten czas. Metale, półmetale, niemetale i gazy szlachetne są oddzielone. Myślę, że każdy maturzysta wie ile z tej strony można jeszcze wyczytać informacji, więc przejdziemy dalej.

#10 Wyłącznie fizyka

Strony: 16,17,18 i 19 zostawmy fizykom, niech też mają coś dla siebie.

#11 Ukryty ważny wzór

Patrzysz na stronę 17 i znowu widzisz wyłącznie fizykę? Przyjrzyj się uważnie tu też znajdzie się coś dla chemika. Równanie Clapeyrona raczej większość uczniów pamięta, ale w razie zaćmienia jest i można się upewnić.

#12 Magiczne liczby

Często powtarzam moim uczniom, że w chemii jest kilka takich „magicznych liczb”. Kilka z nich znajdziesz na stronie 20. UWAGA!! To nie jest błąd w druku. Ta stała gazowa jest po prostu wyrażona w innych jednostkach. Być może na Twoich lekcjach pojawiało się 83,1…? No właśnie i co dalej? Często uczniowie pomijają tę paskudnie dużą jednostkę. To właśnie w niej tkwi ta różnica, jeśli w liczniku tej jednostki mamy m³ i Pa (co w przeliczaniu daje nam J – dżul) to stała ma wartość 8,31, natomiast jeśli użyjemy dm³ i hPa to stała przyjmuje wartość 83,1. Trzeba przeliczyć gramy na unity? To tez nam nie straszne, bo przelicznik znajdziesz w tablicy. Ups… przecież chcieliśmy gramy, a nie kilogramy (pamiętaj o potędze!).

Teraz już wiesz, czego NIE trzeba pamiętać. Masz mnóstwo wolnej pamięci operacyjnej?

Możesz ją zająć fabułą kolejnego serialu „spaghetti”, datami urodzin rodziny albo pamiętać wszystkie możliwe „buildy” w grze. Choć może jednak warto by było zapełnić ją czymś chemicznym?

Ty zdecyduj!!!

Platforma
Naukowców Dwóch

Wszystkie kursy online, maratony i webinary Naukowców Dwóch w jednym miejscu.

Odwiedź naszą platformę i znajdź to, czego potrzebujesz do owocnej nauki przedmiotów ścisłych!

• Webinary
• Kursy wideo
• Kursy na żywo online
• Nocne maratony naukowe
• Autorskie arkusze maturalne

Zobacz dostępne kursy